شب یلدا
در فرهنگ معین در تعریف یلدا چنین آمده است:
«یلدا لغت سریانی است به معنی میلاد عربی و چون شب یلدا را با میلاد مسیح تطبیق می‌کرده‌اند ازاین‌رو بدین نام نامیده‌اند.»
شب یلدا یکی از جشن‌های باقیمانده از گذشته‌های دور برای ایرانیان می‌باشد. ساکنان ایران‌زمین بلندترین شب سال را با مراسمی خاص جشن می‌گرفتند. در حقیقت به زمان غروب آفتاب در سی‌ام آذر تا طلوع آن در یکم دی یلدا گفته می‌شود. معمولاً در این شب بزرگ خانواده به فراخور حال خود شامی مفصل آماده کرده و اعضای خانواده را دورهم جمع می‌کند. خوردن میوه‌هایی مانند هندوانه و همچنین خوردن آجیل از مراسم این شب به‌حساب می‌آید. از دیگر سنت‌های این شب می‌توان به گرفتن فال حافظ اشاره کرد. قصه‌گویی نیز درگذشته از سنت‌های دیگر این شب بوده که تقریباً منسوخ‌شده است. شاید دلیل آن وجود تلویزیون باشد.
واژه یلدا
واژه یلدا به معنای زایش است و شاید منظور از زایش همان طلوع خورشید باشد. نام دیگر شب یلدا، شب چله است. شاید جالب باشد که بدانید ایرانیان چهل روز اول زمستان را چله بزرگ و بیست روز پس‌ازآن را چله کوچک می‌نامیدند.
آیین برگزاری شب یلدا
جشن شب یلدا در سرتاسر ایران با اختلافات جزی شباهت بسیاری باهم دارد. جمع شدن در خانه بزرگ خانواده، تهیه شام مفصل، پذیرایی با میوه‌هایی نظیر هندوانه و انار، خوردن آجیل و خشکبار و … ازاین‌دست می‌باشد. یکی از رسوم این شب این است که تازه‌دامادها برای نوعروسان خوانچه‌های تزیین‌شده می‌برند. هندوانه و آجیل تزیین‌شده در این خوانچه به‌طور حتم وجود دارد. بسیاری از آجیل‌فروشی‌ها آجیل‌های تزیین‌شده آماده برای چنین مراسمی دارند ولی برخی نیز ترجیح می‌دهند باسلیقه خود آن را سفارش دهند. شاهنامه‌خوانی و گرفتن فال حافظ از دیگر آیین‌هایی است که در این شب انجام می‌شود.
آجیل شب یلدا
این آجیل ترکیبی از آجیل‌های شور و شیرین می‌باشد.
مثلاً ترکیبی از مغزهایی مانند بادام، پسته، فندق، گردو، بادام‌زمینی، بادام‌هندی به همراه انجیر خشک، کشمش، مویز، برگه زردآلو ترکیب مناسبی برای آن است. از شیرینی‌هایی که در این شب استفاده می‌شود می‌توان به قطاب و باسلق اشاره کرد.
